Drankjesdag

Ooit, in een ander leven, was ik buddy, een vrijwilliger die mensen met HIV en aids bijstaat. Mensen gingen toen nog dood aan aids. Het was dan ook een intense periode van tien jaar, gevuld met afscheid en dood, maar ook vol leven. Want de dood tegemoet treden, bleek meer in te houden dan je realiseren dat je leven binnenkort is afgelopen. Wat doe je met de tijd die je nog hebt? Met wie wil je die tijd doorbrengen? Wat geeft nog zin en betekenis aan je leven in het licht van de eindigheid?

James bijvoorbeeld had zich in de laatste fase van zijn leven volledig teruggetrokken in zijn eigen wereld en wilde niemand van zijn vrienden en familie meer zien. Hij keek terug op een leven vol verslavingen en afkickpogingen. Hij had spijt van de keuzes die hij had gemaakt, van de dingen die hij had gedaan en van de dingen die hij had nagelaten. Hij had spijt van verspilde tijd die hij nu niet meer kon inhalen. Hij had spijt van zijn leven. Het was pijnlijk en hartverscheurend.

De laatste weken verdween de realiteit voor James steeds meer; te groot, te heftig, te zwaar om onder ogen te zien. Dus we kookten zijn lievelingseten, kochten dure hasj die we uiteindelijk zelf hebben opgerookt, vingen hem op als hij was vergeten dat hij niet meer kon lopen en wachtten samen met hem op ‘drankjesdag’, zoals hij zijn zelfgekozen sterfdag noemde.

Dat we er waren, bleek genoeg. Onze onbeholpenheid, onze tekortkomingen en ons onvermogen hem te troosten: het deed er allemaal niet meer toe. Eros en Thanatos; liefde en dood. Ze kwamen dicht bij elkaar, deze dagen. Intimiteit ook, de ervaring dat hij en ik - hij en wij - elkaar nooit volledig zouden kennen. Ik werd me er steeds meer van bewust dat hij een ‘ander’ was, maar wij waren dat net zo goed voor hem. We konden James bijstaan, maar uiteindelijk moest hij zijn weg alleen gaan. Hoe nabij we elkaar deze dagen ook waren, we konden nooit volledig weten wat er in hem omging, waarvoor hij vluchtte, waarop hij niet durfde terugkijken en waarop hij niet vooruit wilde lopen. In die pijn had alleen liefde nog betekenis en dat was dan ook uiteindelijk het enige dat overbleef: James, wij, zijn buddy’s, en de liefde die ons verbond.

Op drankjesdag was James helemaal vergeten dat het vandaag zover was, maar de dood was welkom. Hij stierf vredig, met de zon in zijn gezicht, terwijl in de tuin de vogels een prachtig lied zongen.